Świadczenia z ZUS, cz. 1. Waloryzacja

Nie musisz składać żadnego wniosku o podwyższenie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego czy dodatku. ZUS zrobi to z urzędu.

Jakie świadczenia
Od 1 marca waloryzowane będą:
- emerytury
- renty z tytułu niezdolności do pracy
- renty rodzinne
- renty socjalne
- świadczenia przedemerytalne i zasiłki przedemerytalne
- dodatki i świadczenia pieniężne.

Dwa wskaźniki
Ewa Pancer, rzecznik prasowy ZUS w Gdańsku
- Zasady dotyczące przeprowadzenia tegorocznej waloryzacji, określone są przepisami ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które weszły w życie 16 września 2004 r. oraz 21 września 2005 r. Przewidują one podwyższenie wysokości świadczeń przy zastosowaniu jednego z dwóch wskaźników waloryzacji wynoszących 106,2 proc. lub 102,3 proc. Zróżnicowanie wskaźników waloryzacji jest konsekwencją zniesienia obowiązku corocznej waloryzacji oraz wprowadzenia reguły, która przewiduje, że kwota bazowa zmienia się corocznie od 1 marca, bez względu na to, czy ma miejsce waloryzacja świadczeń. Te osoby, które otrzymały świadczenie obliczone od wyższej kwoty bazowej i czekały na waloryzację krócej, będą miały zwaloryzowaną emeryturę lub rentę wskaźnikiem 2,3 proc. Czekający dłużej, u których zastosowano wcześniej obowiązującą kwotę bazową, otrzymają waloryzację wyższą, równą 6,2 proc.

Waloryzacja w pigułce
- Waloryzacja przeprowadzona jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu.
- Obejmie aktualnie wypłacane świadczenia.
- Jeżeli wypłata świadczenia jest wstrzymana (np. w związku z osiąganiem przychodu), świadczenie to zostanie zwaloryzowane z chwilą wznowienia jego wypłaty.
- Waloryzacja obejmie świadczenia przyznane z urzędu lub na wniosek zgłoszony przed 1 marca 2006 r., o ile prawo do tych świadczeń powstało najpóźniej do 28 lutego 2006 r.

Wyjątek
Od 1 marca 2006 r. podwyższone - na odrębnych zasadach - zostaną także renty inwalidów wojennych i wojskowych oraz renty rodzinne po tych osobach, jeżeli podstawa wymiaru tych świadczeń jest niższa niż 1650 zł. Nowa wysokość świadczenia będzie wynikiem podwyższenia kwoty, od której są one obliczane do 1650 zł. W przypadku wniosków o rentę inwalidy wojennego- wojskowego, zgłoszonych po 28 lutego 2006 r., podstawę do obliczenia wnioskowanego świadczenia będzie stanowiła kwota 1775,89 zł.

Na czym polega waloryzacja
Kwota świadczenia przysługującego 28 lutego 2006 r. pomnożona zostanie przez jeden z dwóch wskaźników waloryzacji:
- emerytury oraz renty przyznane przed 1 marca 2005 r. waloryzowane będą wskaźnikiem wynoszącym 106,2 proc., o ile nie zostały w całości ponownie obliczone z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2005 r. do 28 lutego 2006r., tj. 1.903, 03 zł.
- pozostałe emerytury i renty, które obliczone zostały od kwoty bazowej 1.903,03 zł., zwaloryzowane zostaną wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 102,3 proc.

Przykład 1:
Emerytura została przyznana w lutym 2004 r. i nie była przeliczana przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 1903,03 zł. W związku z tym, w marcu 2006 r., świadczenie zostanie zwaloryzowane wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,2 proc.

Przykład 2:
Renta rodzinna przyznana została w lutym 2006 r. po ubezpieczonym zmarłym we wrześniu 2005 r., który nie miał ustalonego prawa do emerytury lub renty. Wysokość świadczenia zmarłego została obliczona z zastosowaniem kwoty bazowej 1903,03 zł. Od 1 marca 2006 r. renta rodzinna zostanie podwyższona wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 102,3 proc.

Nowe wysokości świadczeń najniższych
Podwyższenie najniższych świadczeń nastąpi poprzez pomnożenie obowiązujących 28 lutego 2006 r. kwot przez wskaźnik waloryzacji wynoszący 106,2 proc. Od 1 marca 2006 r. kwoty świadczeń najniższych wzrosną:
- emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna o 34,88 zł, tj. z 562,58 zł do 597,46 zł
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy o 26,83 zł, tj. z 432,74 zł do 459,57 zł.

Świadczenia wypadkowe
Kwoty najniższych rent z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy i rent rodzinnych, przysługujących na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, stanowią 120 proc. kwoty świadczeń najniższych, o których mowa wyżej i wzrosną:
- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa o 41,85 zł, tj. z 675,10 zł do 716,95 zł
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową o 32,19 zł, tj. z 519,29 zł do 551,48 zł

Nowe wysokości dodatków
Od 1 marca 2006 r. wzrosną wysokości dodatków:
- pielęgnacyjnego
- dodatku dla sierot zupełnych
- dodatków kombatanckich i za tajne nauczanie
- świadczeń pieniężnych dla byłych żołnierzy - górników oraz świadczeń pieniężnych przysługujących osobom deportowanym.

Ile do wypłaty
Dodatki i świadczenia zostaną podwyższone poprzez pomnożenie obowiązujących 28 lutego 2006r. kwot przez wskaźnik waloryzacji 106,2 proc. i będą wynosiły:
- dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek za tajne nauczanie 153,19 zł
- dodatek dla sieroty zupełnej 287,93 zł
- dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji 229,79 zł
- dodatek kombatancki 153,19 zł
- dodatek kompensacyjny 22,98 zł
- świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej, przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 7,68 zł do 153,19 zł
- świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR - w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy od 7,68 zł do 153,19 zł.

Pracujący emeryci i renciści
Osoby, których świadczenia mogą zostać obniżone wskutek osiągania przychodów, przekraczających dolną granicę ustalonego limitu - 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, mają ustalone nowe maksymalne kwoty, o które te świadczenia mogą być pomniejszone. Kwoty te będą wynosiły:
- 413,37 zł - dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
- 310,05 zł - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
- 351,38 zł - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.

Zasiłki przedemerytalne
Świadczenia i zasiłki przedemerytalne zostaną zwaloryzowane wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 106,2 proc.
Waloryzacji podlegała będzie kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego, przysługującego 28 lutego 2006 r. w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń (np. egzekucji, zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu przekraczającego 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).

Nowa kwota
Od 1 marca 2006 r. ryczałtowa kwota świadczenia przedemerytalnego wzrośnie o 41,54 zł, tj. z 670 zł do 711,54 zł dla osób, które otrzymują świadczenia ryczałtowo, a nie jako część swojej przyszłej emerytury.

Ile można dorobić
Podwyższeniu ulegną także kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych. W okresie rozliczeniowym od 1 marca 2006 r. do 28 lutego 2007 r. kwoty te będą wynosiły:
- dopuszczalna miesięczna kwota przychodu 1.190,20 zł
- graniczna miesięczna kwota przychodu 1.666,20 zł
- dopuszczalna roczna kwota przychodu 14.282,40 zł
- graniczna roczna kwota przychodu 19.994,40 zł.
Od dnia 1 marca 2006 r. minimalna kwota świadczenia i zasiłku przedemerytalnego, zmniejszonego wskutek osiągania przychodu wzrośnie o 20,77 zł, tj. z 335 zł do 355,77 zł.

Zmienia się renta socjalna od 1 marca 2006 r.
Wysokość renty socjalnej jest uzależniona od wysokości najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Wynosi ona 84 proc. kwoty tej renty. Waloryzacja od 1 marca 2006 r. wysokości najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy spowoduje zatem podwyższenie renty socjalnej do kwoty 501,87 zł. Podwyższeniu ulegnie również kwota renty socjalnej, przysługującej osobie tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, która od 1 marca 2006 r. będzie wynosiła 250,94 zł.
Dwa prawa
W przypadku uprawnień do renty socjalnej i jednocześnie do renty rodzinnej, kwota renty socjalnej będzie ustalana od 1 marca 2006 r. tak, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała kwoty 1.194,92 zł. Kwota renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 59,75 zł.
Od 1 marca 2006 r. renta socjalna nie będzie przysługiwała, jeśli kwota renty rodzinnej przekroczy kwotę 1.194,92 zł.

Kwota bazowa od 1 marca 2006 r.
Kwota bazowa wynosi 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym.
Od 1 marca 2006 r. wysokość kwoty bazowej będzie wynosiła 1977,20 zł.