Czy Żagań ma swoje Pompeje? Starożytne grodzisko zostało zbadane. Co kryje wnętrze kopca przy ul. Chrobrego?

Zobaczcie film o osadzie sprzed 1,5 tys. lat w Żaganiu, znajdującej się w pobliżu grodziska

Odkrycie w Żaganiu może mieć ogromną wagę! Porównywalną do Biskupina, czy też Wiciny w gminie Jasień, w powiecie żarskim. Co znaleziono wewnątrz wzgórza?

Prospekcja terenowa została wykonana przez mgr Maksyma Mackiewicza z Fundacji Archeolodzy.org. W pracach brali też udział członkowie Żagańskiego Stowarzyszenia Ratowania i Ochrony Zabytków. Zastosowano metodę magnetyczną, która przyniosła bardzo interesujące rezultaty i pozwoliła na jednoznaczne określenie funkcji zabytku jako osady obronnej, czyli grodziska. Metoda ta pozwala na rejestrację zmian ziemskiego pola magnetycznego, które mogą być wynikiem zalegających pod powierzchnią reliktów szeroko pojętego osadnictwa.

Badacze stwierdzili, że z dużym prawdopodobieństwem wewnątrz wzgórza są spalone relikty fortyfikacji ziemno-drewnianych. Pomiędzy liniami obwarowań znajduje się 12-15 m przestrzeń wolna od anomalii magnetycznych, która prawdopodobnie wypełniona była ziemią. Przebieg fortyfikacji zarejestrowany został w części północnej, zachodniej i południowej badanego obszaru. Niestety z uwagi na lokalizację wybudowanego w 1990 r. kolektora ściekowego, podjęto decyzję o nieprzeprowadzaniu badań we wschodniej części stanowiska. Przeprowadzona prospekcja nie pozwala natomiast na postawienie hipotez o wewnętrznym zagospodarowaniu majdanu grodu, a także na umiejscowienie bramy.

Badacze stwierdzili, że grodzisko należy wiązać z grupą białowicką kultury łużyckich pól popielnicowych i datować na okres halsztacki epoki żelaza. Społeczność ta funkcjonowała od V okresu epoki brązu do początkowych faz okresu lateńskiego (około 800-450 p.n.e.). Ludzie żyjący w tym okresie byli budowniczymi najbardziej znanego zabytku archeologicznego województwa lubuskiego, tj. grodu w Wicinie, a także szeregu innych zweryfikowanych i potencjalnych osad obronnych w obrębie swojej ekumeny, tj. obszaru dorzecza Łaby, Nysy Łużyckiej i Odry. Choć od momentu odkrycia stanowiska w latach 60. XX w. sugerowano jego obronną funkcję, dotychczasowe badania o charakterze powierzchniowym nie pozwalały na jednoznaczną weryfikację tych przypuszczeń. Dotychczas zarówno w rejestrze zabytków, jak i wojewódzkiej ewidencji, funkcjonowało ono jako osada otwarta. Również badania ratownicze, o bardzo ograniczonym zakresie, przeprowadzone w 1990 r. w związku z budową kolektora ściekowego nie skłoniły naukowców do zrewidowania wcześniejszych ustaleń. W czasie tych badań, którymi kierowali Adam Kołodziejski i Jarosław Lewczuk zarejestrowano 4 warstwy kulturowe, w tym warstwę spalenizny, która pokazuje, że ostatni epizod osadnictwa w obrębie grodziska miał dramatyczny przebieg, a także relikty obiektów interpretowanych jako pozostałości chat i palenisk. Co istotne, w jednym z wykopów zarejestrowano drewniane konstrukcje, które być może stanowiły pozostałość wałów. Materiały z tych badań tych badań nie zostały opracowane i opublikowane.

- Tegoroczne badania archeologiczne pozwoliły włączyć badane stanowisko do katalogu zweryfikowanych grodzisk z wczesnej epoki żelaza, które znajdują się na terenie dzisiejszego województwa lubuskiego - pisze Marcin Aleksander Kosowicz z biura LWKZ. - Należy jednak podkreślić, że stan badań nad osadami obronnymi grupy białowickiej jest niedostateczny. Dotychczas najlepiej rozpoznanym obiektem tego typu jest stanowisko Wicina 1, na którym przeprowadzono zarówno badania wykopaliskowe jak i nieinwazyjne. Pomimo objęcia badaniami znacznej powierzchni stanowiska, ich wyniki do dnia dzisiejszego nie zostały w pełni opublikowane.

W Żaganiu krążą plotki, że grodzisko może zbadać zespół doktora Bartosza Józwiaka z Uniwersytetu Gdańskiego, który badał teren cmentarzyska przy ul. Nowogródzkiej, pod obecnym sklepem Dino. Tam znaleziono wiele artefaktów sprzed tysięcy lat. - Jeszcze nikt ze mną o tym nie rozmawiał - mówi naukowiec. - Oczywiście byłbym zainteresowany takimi badaniami ze względów naukowych oraz dla kontynuacji badań nad kulturą łużycką w tym rejonie, które zacząłem przy okazji eksploracji cmentarzyska w Żaganiu, ale chyba jeszcze nie rozpoczęto żadnej procedury wyłaniania wykonawcy badań. Przynajmniej do mnie nie dotarło żadne zapytanie.
A co z opracowaniem badań z ul. Nowogródzkiej? - To jest ogromna ilość materiału i myślę, że publikacja opracowania tego cmentarzyska będzie nie wcześniej niż za trzy lata. Oczywiście cząstkowe artykuły mogą być wcześniej - uściśla dr Józwiak.

Czytaj również na naszym portalu