Genealogia - wystawa Moniki Patuszyńskiej w BWA na zamku Ksiaż [ZDJĘCIA]

Patuszyńska to prowokatorka. Swobodnie bawi się konwencjami i formami. Interesuje ją dekonstrukcja form i dekonstrukcja znaczeń. W obiektach, które tworzy, pojawiają się znane nam elementy, które artystka odziera z funkcji, zestawia w nowe konfiguracje i każe odgrywać im zupełnie nowe role. Jej prace to kolaże elementów zapożyczonych z codzienności oraz doświadczeń zebranych podczas pracy w nowych miejscach i kulturach, przetworzonych przez artystkę, bo Patuszyńska to twórca-nomad.

Tym razem Monika Patuszyńska postanowiła przyjrzeć się historii swojej rodziny, sposobowi przenoszenia i dziedziczenia żalów i pretensji, narracjom rodzinnym, proporcjom faktów i zmyśleń, przeinaczeń i ubarwień. Projekt Genealogia to powrót do korzeni. Jest odpowiedzią na dość późne odkrycie, że większość przodków artystki to warszawscy rzemieślnicy szewscy; wątek, który jak wstydliwa historia nigdy nie pojawił się w opowieściach rodzinnych…

Prace, które powstały, nie odtwarzają tej historii dosłownie, nie udałoby się jej odtworzyć, bo większość zamieszanych w nią bohaterów dawno nie żyje. Zresztą, gdyby nawet żyli, pewnie sami nie doszliby do porozumienia jak ta historia właściwie powinna wyglądać… Patuszyńska nie szuka historycznej prawdy, szuka takich historii/elementów tej układanki, które pozwolą opowiedzieć jej osobistą historię – o dziedziczeniu, o pamięci, o związkach, które przetrwały.

W projekcie splata się wiele problemów poruszanych przez Monikę Patuszyńską wcześniej – granicy pomiędzy unikatowością a masowością, badania tożsamości miejsc i przemijania wartości, wreszcie jej fascynacja procesem odlewania i materiałem, jakim jest porcelana. Doświadczenie momentu przejścia i kryzysu interesuje artystkę od dawna. Opowiadał o nim projekt Bastards&Orphans realizowany w latach 2013–2014, który badał to, co pozostało w sferze materialnej oraz intelektualnej po zamkniętych fabrykach porcelany, pytał o miejsce sztuki, dizajnu, własności intelektualnej w życiu i w społeczeństwie w zetknięciu ze światem „zewnętrznym” – o ich wartość, znaczenie i przyszłość. Tym razem artystka chciałaby cofnąć się jeszcze bardziej i zająć się doświadczeniem XIX wieku aż do momentu przejścia, które dokonało się w jej rodzinie w latach 20. XX wieku, gdy po ponad 100 latach zajmowania się rzemiosłem stracili swój dorobek i warsztat.

Patuszyńska na co dzień wypowiada się za pomocą „przestrzeni negatywowych” będących porcelanowymi odlewami tworzonych przez nią form gipsowych. W projekcie Genealogia historia jej rodziny zostaje użyta jako filtr, przez który artystka może przyjrzeć się na nowo całemu swojemu procesowi twórczemu.

***

Ile dzisiaj jest we mnie moich warszawskich szewców? ile szewców Zielińskich przybyłych na początku XIX w. z Lublina, Brandysiewiczów z Krakowa, warszawskich szewców Probstów, potomków Józefa Antoniego Probsta, sztukatora, który w XVIII wieku ozdabiał najważniejsze warszawskie pałace?

Chciałabym narrację historii rodzinnej wykorzystać jako inspirację, schemat do stworzenia nowych prac: mezalianse tego, co szlachetne z tym, co powszechnie uznawane jest za niskie; połączenia szlachetnego ze szlachetnym; elementy sklejane naturalnie i łączone na siłę; związki pozornie niepasujące do siebie i związki hierogamiczne przeniesione na przedmioty. Kolaże elementów rzeczywistości zestawione ze sobą w ciągi nowych znaczeń zapożyczonych z dobrze nam znanych fragmentów i nowych doświadczeń zebranych podczas pracy nad materiałem zgromadzonym w trakcie badań, który posłuży jako swojego rodzaju "mapa", która mnie poprowadzi.

Monia Patuszyńska

Pierwsza odsłona wystawy odbyła się w galerii SIC! BWA Wrocław w terminie 27.06–7.09.2019 koncepcja kuratorska: Joanna Kobyłt