„Olbrzym” w Górach Sowich - miejsce, które trzeba zwiedzić. Stworzony przez hitlerowców kompleks „Riese” nadal kryje tajemnice

Podziemne trasy kompleksu „Riese", zagospodarowanych na cele turystyczne, to oprócz podziemi zamku Książ także:

• Osówka,
• Sztolnie Walimskie
• i Włodarz.

Na poniższych mapach zobaczysz, gdzie znajdują się podziemne trasy kompleksu „Riese", udostępnione do zwiedzania.

Trasa historyczna cz. 1 nie wymaga rezerwacji dla osób zwiedzających indywidualnie. Bilety można zakupić na miejscu.
Godziny otwarcia ,,Riese'':

• w poniedziałek, środę, piątek i niedzielę od godz. 10.00 do 16.45.
• we wtorek-czwartek i sobotę od 10.00 do 15.15

Po zebraniu grupy istnieje możliwość zwiedzania podziemi wraz z przewodnikiem. Przewodnik wchodzi do podziemi po około 40 minutach od przyjazdu pierwszej osoby. Podczas dużego ruchu turystycznego czas oczekiwania może się wydłużyć.

Ostatnie zwiedzanie kompleksu ,,Riese'':

• w poniedziałek, środę, piątek i niedzielę odbywa się o godz. 17.00.
• we wtorek, czwartek i sobotę po godz.15.

Powojenne historie - ekstremalnie cz. 2 to trasa, którą osoby indywidualne mogą bez rezerwacji odwiedzać:

• we wtorek,
• w czwartek
• oraz w sobotę (w inne dni trasa jest niedostępna).

Sprzedaż biletów odbywa się do godziny 16:00, z kolei zwiedzanie po godzinie 16:00. Indywidualne osoby mogą zwiedzać ,,Riese'' bez rezerwacji, z kolei grupy zorganizowane - po dokonaniu rezerwacji.

Warto podkreślić, że obiektu ,,Riese'' nie można zwiedzać z dziećmi do 5 lat. Nie można zwiedzać podziemi z psem lub innym zwierzęciem. Obiekt zaopatrzony został w profesjonalne kojce dla psów, gdzie można zostawić pupila.

Dojazd do Podziemnego Miasta Osówka
Dojazd do Podziemnego Miasta Osówka prowadzi przez miejscowości:

• Głuszyca,
• Sierpnica,
• Kolce.

Pozostałe drogi wskazywane przez GPS są to drogi boczne, wąskie i kręte, a w zimie bez przejazdu.

Podczas zwiedzania kompleksu radzimy założyć ciepłe ubranie, a także pełne buty. Podczas zwiedzania trasy ekstremalnej trzeba zabrać dodatkowo buty na zmianę, a na trasie naziemnej ubrania przeciwdeszczowe oraz wygodne obuwie.

W kompleksie funkcjonują trzy parkingi.

Trasa historyczna - cennik
Wejścia: bez rezerwacji.

• Bilet normalny - 30zł
• Bilet ulgowy - 24zł (emeryci, renciści, młodzież szkolna i akademicka)
• Bilet grupowy - 23zł grupy od 25 os.

W cenie biletu zawarta jest już opłata przewodnicka.

Rezerwacja Trasa Powojenne Historie - ekstremalna - cennik

• Bilet wstępu - 35zł.

Sztolnie ,,Włodarz'' to obiekt, który od dnia 30.04.2022 do 08.05.2022 jest czynny w godzinach od 9:00 - 18:00. Ostatnie wejście jest możliwe o godzinie 17:00.

Od 09.05.2022 obowiązują następujące godziny otwarcia:

• poniedziałek - piątek 9:00 - 17:00 (ostatnie wejście o 16:00),
• weekend - 9:00 - 17:00 (ostatnie wejście o 17:00).

Bilety kompleks ,,Riese'' - Sztolnie ,,Włodarz''
Bilet normalny w cenie 34,99 zł obejmuje zwiedzanie:

• części naziemnych,
• dolnego poziomu obiektu,
• udostępniona części górnego poziomu,
• zalanych części obiektu (łodziami),
• projekcję filmu ,,Włodarz''.

Bilet ulgowy w cenie 29,99 zł obejmuje:

• grupy zorganizowane powyżej 20 osób dzieci,
• młodzież szkolną w wieku od 3 do 12 lat.

Należy pamiętać o posiadaniu ważnej legitymacji szkolnej lub innego dokumentu potwierdzającego wiek dziecka.

Bilet pakietowy w cenie 39,99 zł obejmuje zwiedzanie:

• Kompleksu Wlodarz,
• Muzeum Techniki Militarnej Molke S III w Ludwikowicach Kłodzkich,
• Kopalni Wacław.

Do bezpłatnych wejść uprawnieni są:

• licencjonowani przewodnicy,
• kierowcy autokarów przewożący wycieczki,
• grup zorganizowanych nie więcej jak 1 opiekun na 20 osobową grupę (wyjątek stanowią grupy osób niepełnosprawnych oraz dzieci do lat 10),
• instruktorzy i starsi instruktorzy Ratownictwa Kataklizmowego,
• członkowie honorowi Stowarzyszenia „RIESE”,
• kombatanci wojenni.

Przynależność do Stowarzyszenia ,,Riese'' oferuje zniżkę na zwiedzanie obiektu Włodarz, a także 20% rabat na uczestnictwo w imprezach organizowanych przez:

• Ratownictwo Kataklizmowe Sp. z o.o.
• Centrum Muzealno – Turystyczne „Olbrzym: – M. K. Szpakowski,
• Centrum Muzealno Turystyczne „Włodarz” Sp. z o.o.

Zobacz wideo o kompleksie „Riese”, które został wydrążony w Górach Sowich w czasie II wojny światowej.

Sztolnie Walimskie są czynne codziennie:

Od października do kwietnia:

• od poniedziałku do piątku od 9:00 (ostatnie wejście o 16:00),
• w soboty, niedziele i święta od 9:00 (ostatnie wejście o 17:00).

Od maja do września:

• od poniedziałku do piątku od 9:00 (ostatnie wejście o 17:00),
• w soboty, niedziele i święta od 9:00 (ostatnie wejście o 18:00).

Sztolnie Walimskie są nieczynne:

• w Niedzielę Wielkanocną,
• 1 listopada,
• 24 - 25 grudnia.

Z kolei w Sobotę Wielkanocną oraz 31 grudnia ostatnie wejście możliwe jest o godzinie 14:00.

W Nowy Rok Sztolnie Walimskie są czynne od godziny 11:00.

Podziemna trasa udostępniona do zwiedzania w zamku Książ ma 500 metrów długości. Nie jest zatem bardzo długa, ale na pewno jest bardzo interesująca. Przecież podziemia są niezwykle tajemnicze, a krążące o nich legendy rozbudzają wyobraźnię. Podejrzewano np., że w zamku miała powstać kwatera Hitlera, a do podziemnych korytarzy pod dawną siedzibą rodu Hochbergów miały wjeżdżać pociągi, nawet miał tam zostać wybudowany duży dworzec. Jedne teorie potwierdzają się inne raczej nie. Ale zobaczyć to tajemnicze miejsce warto.

Turyści przechodzą zatem w Książu podziemnymi korytarzami prowadzącymi wzdłuż tarasów, tuż obok miejsca gdzie jak niektórzy przypuszczali, miał znajdować się wspomniany podziemny dworzec kolejowy, i idą w kierunku budynku głównego zamku. Mijają ogromną, wybetonowaną halę, wykute w skale korytarze i boczne komory. Pierwsza połowa trasy w podziemiach Zamku Książ kończy się przy zawalonym wejściu do zasypanego szybu windowego. Wyjście z niego miało znajdować się na Dziedzińcu Honorowym.

Oczywiście zwiedzający dowiadują się od przewodnika wielu interesujących historii, o tajemnicach podziemi, o teoriach na temat celu ich powstania, także o tragicznym losie więźniów, którzy drążyli te tunele.

Podziemia Zamku Książ zostały wybetonowane bardzo wytrzymałym cementem portlandzkim. Według zapisków ulubionego architekta A. Hitlera, Alberta Speera, oraz innych dostępnych dokumentów nie jest wykluczone, że tunele mają jeszcze raz tak dużą powierzchnię jak ta, która jest nam dzisiaj znana tj. 3200m2 (co zostało zmierzone na podstawie betonu, który przywieziono do zamku).

Cennik - Podziemia Zamku Książ

• Zamek, Podziemia, Palmiarnia

  • bilet normalny - 69,00 zł
  • bilet ulgowy - 59,00 zł

• Podziemia Zamku Książ

  • bilet normalny - 35,00 zł
  • bilet ulgowy - 29,00 zł

• Dopłata do zestawu audioguide, (j. angielski, niemiecki) - 10,00 zł

W 1943 roku w okolicach obecnego Walimia i Głuszycy zaczęło pojawiać się coraz więcej więźniów ubranych w pasiaki. Zaczął się tam też wtedy ruch, jaki towarzyszyć musi wielkiej inwestycji. Co prawda wszystko miało być utrzymywane w ścisłej tajemnicy, ale tak ogromnego przedsięwzięcia nie dało się całkiem ukryć przed mieszkańcami. Obserwowali zaciekawieni, bo działo się coś niezwykłego. Znane są obecnie m.in. skrawki ich relacji z tego jak wyglądały prace przy budowie w Górach Sowich kompleksu „Riese” (Olbrzym).

Co prawda istnieją przypuszczenia, że już wcześniej hitlerowcy podejmowali w tej sprawie jakieś działania, ale budowa pełną parą ruszyła właśnie wtedy. Drążono zatem podziemne sztolnie, korytarze, komory. Powstawały też naziemne budowle. Ucierpiał również wałbrzyski zamek Książ, gdzie nie tylko kopano pod ziemią, ale zaczęto też przebudowywać sale (i przy okazji niszczono piękną architekturę). Wiele osób podejrzewa, że tam miała powstać jedna z głównych kwater Hitlera i jego sztabu. Okolica była przecież bezpieczna. Mieszkańcy Wałbrzycha i terenów wokół nie odczuli dotąd bezpośrednio skutków szalejącej na świecie wojny. Nie musieli nawet zdawać sobie sprawy, że jej przebieg był coraz bardziej niekorzystny dla hitlerowskich Niemiec. Omijały ich m.in. coraz częstsze alianckie naloty bombowe.

Sudety wydawały się zatem bezpiecznym, odpowiednim terenem na ulokowanie tu strategicznej produkcji zbrojeniowej. Bo taki był prawdopodobnie cel budowy „Riese”. O rozmachu przedsięwzięcia może świadczyć fakt, że w samym 1944 roku zużyto 257 tysięcy metrów sześciennych zbrojonego stalą betonu, czyli więcej niż na budowę schronów przeciwlotniczych dla ludności cywilnej w całej III Rzeszy.

Niestety przy budowie kompleksu straciły życie tysiące więźniów filii obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen, jeńców wojennych i robotników przymusowych. Byli tanią siłą roboczą. Szacuje się, że mogło ich tam pracować w sumie nawet 30 tysięcy. Umierali niedożywieni, chorzy, nieludzko traktowani.

Prace przy budowie „Riese” trwały do 1945 roku, niemal do samego końca wojny. Co ciekawe, nawet w sytuacji kiedy jej losy były już właściwie rozstrzygnięte.

Chociaż od zakończenia II wojny światowej minęło już tyle lat, to tajemniczy Olbrzym w Górach Sowich ciągle nie daje spokoju historykom, wielbicielom tajemniczych miejsc i wydarzeń, znawcom zagadnienia, i oczywiście zafascynowanym nim laikom. Starają się rozwiązać zagadkę powstania obiektu „Riese”. Bo ciągle mamy właściwie tylko szczątkową wiedzę o celu jego budowy. A przecież drążenie ogromnych podziemi, powstających z takim nakładem sił i środków niemal do ostatnich dni wojny musiało mieć jakiś niezwykły cel.

Pojawiały się zatem hipotezy, że miała tam być zlokalizowana siedziba wodza III Rzeszy i całego jego sztabu. Wielu znawców tematu wątpi jednak w tę teorię. Sporo zwolenników ma natomiast koncepcja, że w podziemiach miały zostać ulokowane fabryki zbrojeniowe, a może tajne laboratoria. I tu znowu niektórzy popuszczają wodze fantazji. Bo podejrzewają, że w ukrytych w podziemiach pomieszczeniach naukowcy mieliby pracować nad cudowną bronią, która mogła odwrócić losy wojny. Zatem nie tylko np. nad rakietami typu V-1, czy V-2, ale nad być może latającymi spodkami, Oczywiście pojawiały się też głosy, że Niemcy mogli tam ukryć skarby. Nie wiadomo, co jest prawdą, a co fantazją. Może nigdy się tego nie dowiemy. Tym bardziej, że co prawda nie ma wielu dokumentów z budowy „Riese”, ale wszystko wskazuje na to, że duża część podziemi nie została jeszcze odkryta. Może część kompleksu, najbardziej znacząca?

Wiadomo, że uciekający pod koniec wojny hitlerowcy maskowali podziemne obiekty. Mieli je zaminować i wysadzić w powietrze, ukryć wejścia.

Poszukiwacze tajemnic, a często także skarbów ciągle zatem jeszcze próbują odkryć fragmenty „Riese”. Kopią w lasach, starają się dotrzeć do dokumentów. Przeważnie bez skutku.

Obecnie zlokalizowanych jest siedem głównych elementów tego kompleksu:

• Sokolec (Gontowa),
• Soboń,
• Jugowice Górne (Jawornik),
• Osówka,
• Włodarz,
• Rzeczka (Walim)
• i Książ.

Cztery ostatnie udostępnione są do zwiedzania. Stały się atrakcją turystyczną, przyciągają w okolice Wałbrzycha turystów z nawet bardzo odległych zakątków świata.

Obiekty kompleksu „Riese” są bez wątpienia wielką atrakcją turystyczną. Zatem gminy, na terenie których znajdują się, czynią starania aby wydrążone w górach, w czasie wojny, podziemia odpowiednio zagospodarować. Tak jest np. w Głuszycy gdzie kilka lat temu zrealizowano polsko-czeski projekt transgraniczny nazwany „Tajemnice Militarnych Podziemi”. Oprócz gminy Głuszyca uczestniczyły w nim:

• Euroregion Pomezi Čech, Moravy a Kladska
• Euroregion Glacensis, Stachelberg, Mesto Trutnov
• i Gmina Kamienna Góra.

Na zagospodarowanie podziemi wydano wtedy blisko 1,7 mln zł, a dofinansowanie przedsięwzięcia wyniosło ponad 80 procent. Pierwszy etap obejmował zaprojektowanie i wykonanie budynku gospodarczego oraz zagospodarowaniem terenu wejścia do sztolni, drugi polegał na modernizacji i rozbudowie ekspozycji Podziemnego Miasta Osówka.

W Osówce stanęła wtedy betonowa wartownia przy górnej sztolni, zbudowano drewnianą wiatę i pomieszczenie do ozonowania kasków, zmodernizowano oświetlenie podziemnej trasy, zamontowano schody oraz wyposażono obiekt w osprzętowanie multimedialne.

Turyści oglądają zatem m.in. hologramy pracujących w podziemiach więźniów obozów koncentracyjnych, niemieckich żołnierzy, a popularny aktor Adama Ferency opowiada o wydarzeniach II wojny światowej.

Polecamy również odwiedzić:

• Nową Rudę
• Twierdzę Kłodzko
• Twierdzę Srebrna Góra
• Podziemne Kłodzko
• Jaskinię Niedźwiedzią