Psycholog radzi, jak przygotować pierwszoklasistę przed pójściem do szkoły

Z Anną Kowalik psychologiem z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej rozmawia Joanna Oreł

Nowe otoczenie, nieznajomi ludzie, tłum obcych dzieci... Pójście do szkoły to duży stres dla dziecka?

W nowym otoczeniu i nowej sytuacji wielu ludzi - nie tylko dzieci - odczuwa stres. Jednak większość dzieci rozpoczyna naukę szkolną raczej z pozytywnym nastawieniem, zaciekawieniem tym co będzie, z dumą, że są już "duże", bo chodzą do szkoły a nie do przedszkola, z radością, że mają tornister, kolorowy piórnik, pachnącą gumkę...

Czy stres przed nowym i nieznanym można jakoś zmniejszyć? Jak mogą dziecku pomóc rodzice?

To, jak dziecko radzi sobie w nowej sytuacji, zależy po części od pewnych uwarunkowań genetycznych, a po części od oddziaływań wychowawczych rodziców. Rodzice mogą pomóc dziecku w pozytywnym nastawieniu się do tej ważnej zmiany w ich życiu, jaką jest pójście do szkoły. Co mogą zrobić? Na przykład pójść z dzieckiem zobaczyć budynek szkolny (ale nie tylko z zewnątrz, ale i zwiedzić go wewnątrz). Kupić dziecku wymarzony tornister, ładne zeszyty, mazaki itp.

Ale co najważniejsze - pozytywnie mówić o szkole, jako o miejscu, w którym będzie miła pani nauczycielka, fajni koledzy i koleżanki, gdzie będzie można dowiedzieć się czegoś nowego i ciekawego. Dobrze jest, jeśli rodzice powspominają swoje lata szkolne, ale oczywiście przywołają te miłe doświadczenia.

A co, jeżeli rodzice działają po omacku? Czym mogą nieumyślnie zaszkodzić?

Czasami rodzice, całkiem bezwiednie, wywołują w dziecku lęk przed szkołą. Najczęściej dzieje się tak wtedy, gdy dziecko już w przedszkolu ma jakieś problemy i rodzice sami obawiają się, czy ich dziecko poradzi sobie z wymaganiami szkoły. Nawet, jeśli rodzicom wydaje się, iż nie mówią o tym dziecku, to jednak przekazują mu swój niepokój.

W wielu rodzinach krążą opowieści o tym jak straszna jest szkoła, jak niesprawiedliwi są nauczyciele, jak okrutne bywają inne dzieci.I bardzo ważna rzecz: to, czy dziecko poradzi sobie emocjonalnie w szkole, czy też nie, zależy od tego, jaki obraz siebie samego i świata przekazali mu rodzice, czy wzmacniali samoocenę dziecka, czy też wręcz przeciwnie; czy stawiali dziecku odpowiednie granice i wymagania, czy nauczyli jak radzić sobie z emocjami, czy wpoili normy społeczne i przygotowali do zgodnego działania w grupie rówieśniczej.

Nie wszystkich rodziców stać na to, by kupić dziecku wymarzony tornister i wielką tytę. Jak wytłumaczyć pierwszoklasiście to, że ma mniejszą tytę niż kolega?

Różnice w statusie materialnym rodzin były, są i będą. Dla dziecka nie ma to takiego znaczenia, jak dla młodzieży i dorosłych, chyba, że... No właśnie - znowu kwestia wychowania i przekazywanych wartości. Czy rodzice przykładają dużą wagę do wartości materialnych i przez ich pryzmat oceniają ludzi, czy też wartością człowieka jest jego dobre serce, jego decyzje, działania, to co robi i w jakim stopniu jest to zgodne z obowiązującymi normami i prawami, uśmiech na co dzień...

W pierwszym dniu szkoły dzieci niosą tytki mniejsze i większe. Jeśli rodzice dostarczają dziecku poczucie bezpieczeństwa, dają mu dużo miłości, wspierają jego samoocenę...To wystarczy, aby dziecko zrozumiało argument, że mniejsza tytka nie oznacza, iż jest gorsze. A rodzicom poradziłabym, aby do tytki - nawet tej najmniejszej - włożyli jakiś ulubiony smakołyk dziecka, albo ozdobili ją np. jego imieniem.

Dziecko w wieku 6 lat jest gotowe, aby pójść do szkoły? Czy lepiej poczekać, aż pociecha będzie miała 7 lat?

Pod wieloma względami dzieci 7-letnie są lepiej przygotowane do nauki szkolnej niż dzieci 6-letnie. Za rok każdy 6-latek rozpocznie edukację w szkole. Jakie to da efekty - zobaczymy. Jest to niewątpliwie podobna jak u 7-latków sprawa indywidualna każdego dziecka.

Najtrudniejszy jest chyba okres przejściowy, gdy w jednej klasie uczą się 6- i 7-latki, a niejednokrotnie i 8-latki. Takie zróżnicowanie wiekowe jest trudne nie tylko dla nauczycieli, ale również niekorzystne dla uczniów. Za rok, a właściwie za dwa lata będziemy wszyscy bogatsi o nowe doświadczenia w zakresie edukacji 6-latków.