Rekordowy wzrost cen żywności. A będzie jeszcze drożej! Niemal za wszystko zapłacimy więcej

Ceny zbóż na światowych rynkach idą w górę. Także w Polsce na razie utrzymują się na bardzo wysokim poziomie. Jeśli żniwa istotnie nie odwrócą sytuacji - czekają nas podwyżki. I wbrew pozorom największe wcale nie będą dotyczyły pieczywa, kasz i wyrobów mącznych, ale mięsa. Zboże bowiem jest jest podstawą pasz. A to tylko jeden z czynników sprzyjających wzrostowi cen. Inne to ograniczenie produkcji związane zarówno z chorobami zwierząt takimi jak ASF i ptasia grypa, jak i niskimi cenami produktów rolnych w poprzednich latach, które sprawiły, że wielu gospodarzy ograniczyło produkcję. Kolejny powód, dla którego możemy spodziewać się wzrostu cen jeszcze przez długi czas to założenia Wspólnej Polityki Rolnej.

Tegoroczna chłodna wiosna sprawiła, że żniwa rozpoczną się przynajmniej dwa tygodnie później niż zwykle. Ale prognozy dotyczące plonów przynajmniej w Wielkopolsce są całkiem optymistyczne.

- Do tej pory nie ma suszy, dostatek wody był też w kluczowym okresie dla wegetacji - mówi Andrzej Przepióra z Wielkopolskiej Izby Rolniczej. - Jak dotąd sytuacja na polach wygląda całkiem nieźle. Niskie temperatury trochę zaszkodziły burakom cukrowym i kukurydzy, ale teraz rośliny nadrabiają. Plony powinny być całkiem dobre.

Czy to zmieni sytuację na rynku zbóż? Obecnie ich ceny są rekordowo wysokie. Jak wynika z informacji WIR, średnia cena pszenicy konsumpcyjnej to obecnie w Wielkopolsce 913 zł, choć są miejsca, gdzie sięga ona 980 zł. Mimo, że wzrost cen na przednówku to zjawisko normalne tegoroczny skok jest znacznie większy niż zazwyczaj. W ubiegłym roku przed żniwami za tonę pszenicy konsumpcyjnej płacono przeciętnie 800 - 810 zł. Po żniwach cena spadła do 700 zł.

Jak będzie w tym roku? - Na pewno ceny spadną - mówi Andrzej Przepióra. - Ale o ile? To będzie zależało od plonów w innych częściach Polski, innych krajach Unii Europejskiej oraz w USA i Kanadzie.

Tu przewidywać trudno, pewne jest jednak, że Niemcy alarmują, iż przestają być samowystarczalne żywnościowo. To oznacza większy popyt na żywność na polskim rynku i możliwość dyktowania wyższych cen.

- Do tego Chińczycy odbudowują swoje stada trzody, przetrzebione z powodu ASF - zwraca uwagę Przepióra. - To tak ogromny rynek, że popyt tam ma wpływ na ceny na świecie. A zapasów zbóż nie ma. Chodzą słuchy, że gdzieniegdzie młyny nie są w stanie realizować dostaw mąki do piekarń.

Jak silny jest wpływ rynku chińskiego, odczuliśmy w 2017 roku, kiedy popyt na masło w Państwie Środka, wywindował jego ceny do rekordowych poziomów. Cena kostki przekraczała momentami 8 zł. Znaczne ograniczenie popytu w kraju sprawiły, że ostatecznie ceny masła spadły, ale nigdy nie osiągnęły poziomu sprzed podwyżek. Jest więc się czego obawiać.

Wzrost cen zbóż, paradoksalnie, w najmniejszym stopniu wpłynie na ceny pieczywa i innych wyrobów zbożowych. - Na ceny tych grup produktów znacznie bardziej niż ceny zbóż wpływają ceny energii i paliwa - wyjaśnia Krystyna Świetlik z Instytutu Gospodarki Żywnościowej i Ekonomiki Rolnictwa.

To wcale nie oznacza dobrych wiadomości - ceny rynkowe energii są rekordowe, a paliwa drożeją. Podwyżki cen pieczywa, choć następują, są ograniczane malejącym popytem. W 2019 roku według GUS zjedliśmy miesięcznie zaledwie 2,95 kg pieczywa (w Wielkopolsce nieco więcej - 3,14 kg), podczas gdy w 2003 roku zjadaliśmy miesięcznie aż 8,82 kg ( w Wielkopolsce 8, 53 kg)
Na pewno wzrost cen zbóż będzie oznaczał także wzrost cen mięsa, zarówno drobiowego, jak i wieprzowiny. Popyt na nie spada wolniej niż podaż.

- Produkcja jest mniejsza, bo niskie ceny sprawiły, że w ubiegłych latach wielu producentów zmniejszyło lub zlikwidowało stada, swoje dołożył ubój z powodu ASF - wyjaśnia Przepióra. - A do tego zmniejszyła się istotnie produkcja trzody w Niemczech. To powoduje, że obecnie ceny skupu są bardzo wysokie, podobnie będzie więc w sklepach.

Co roku latem spadały ceny mleka i przetworów mlecznych. Teraz jednak trudno liczyć na spektakularne obniżki. - Ceny mleka są także bardzo wysokie - przyznaje Przepióra.

Cała nadzieja w warzywach i owocach. Bardzo wysokie ceny na początku sezonu zaczęły spadać. Jak duże będą to spadki?
Czynnikiem, który im nie sprzyja jest rosnąca zamożność Polaków, także tych najsłabiej uposażonych, a co za tym idzie większy popyt na warzywa i owoce oraz większa tolerancja dla relatywnie wysokich cen.

- Taniej już było - mówi prof. Agnieszka Poczta - Wajda z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. - Mieliśmy tanią żywność, dobrej jakości. I te czasy nie wrócą - ceny na rynku europejskim się wyrównują.

Andrzej Przepióra zwraca uwagę, że wzrostowi cen żywności sprzyjają też najnowsze postanowienia Wspólnej Polityki Rolnej.
- Strategia "Od pola do stołu" zakłada ograniczenie o połowę zużycia środków ochrony roślin, nawozów sztucznych oraz antybiotyków - mówi. - Oczywistym skutkiem takich działań jest albo niższa produkcja, albo konieczność zainwestowania w kosztowną technikę. To musi wpłynąć na ceny. Będziemy mieli żywność lepszej jakości, ale droższą. Do tego i w Polsce, i w Europie ubywa rolników.

Ale pociesza, że wzrost cen nie będzie trwał wiecznie. - Otworzymy się na towary spoza Unii - Ukrainę, kraje Ameryki Południowej - mówi. - W dłuższej perspektywie import nabierze znaczenia, a ceny się ustabilizują - wyjaśnia.