Wałbrzych: Ujawnili tajemnicę wież szybowych Starej Kopalni

Wałbrzych: Ujawnili tajemnicę wież szybowych Starej Kopalni. Kwerenda w Archiwum Państwowym we Wrocławiu oraz archiwach Parafii Ewangelicko-Augsbuskiej w Wałbrzychu, której dokonali pracownicy Muzeum Przemysłu i Techniki, Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia w Wałbrzychu, ujawniła interesujące informacje na temat historii obiektu. Dotyczą m.in. genezy nazw dwóch szybów wydobywczych - Julia oraz Sobótka, które są obecnie zasypane i znajdują się na terenie Starej Kopalni.

Rozwiązaniem zagadki związanej z historią kopalni okazała się postać dr Juliusa Brade. Urodził się 6 czerwca 1804 r. we Freienwalde, a zmarł 10 lipca 1876 r. na białym Kamieniu - obecnie dzielnicy Wałbrzycha. Był królewskim radcą, starostą i przede wszystkim inżynierem górnictwa. Specjalizował się w projektowaniu kopalń głębinowych, co przyczyniło się do wzrostu wydobycia węgla na Dolnym i Górnym Śląsku.

– Jako reprezentant i kierownik ruchu kopalń Białego Kamienia, na początku lat 60. XIX w. zaprojektował i zrealizował budowę kopalni Fuchs - obecnego Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia – wyjaśnia Łukasz Chruszcz, asystent muzealny. – Górmistrz Brade kierował kopalnią Fuchs od 1848 r. do śmierci.
Imieniem Bradego nazwano główny szyb wydobywczy - Julius, którego nazwę w 1945 r. spolszczono na Julia, a powinno być Juliusz. Z kolei szyb Sobótka nazwano Ida. Było to jedno z imion żony Juliusa Brade - Luisy Antoni Idy Brade z domu Würst.

Na obecnym Cmentarzu Komunalnym w Wałbrzychu przy ul. Moniuszki, który w przeszłości był nekropolią ewangelicką jest grobowiec rodziny Brade. Jego dominująca część poświęcona jest Juliusowi Brade.

– W niszy części frontowej jest rzeźba Chrystusa, a w tylnej części płaskorzeźba przedstawiająca płonącą lampę olejną i młodego górnika składającego zmarłemu laurowy wieniec – mówi Łukasz Chruszcz. – Powyżej widnieje górnicze pozdrowienie „Szczęść Boże”, a inskrypcja na tablicy ufundowanej ze składek górników głosi: „Biednemu chętnie udzielał pomocy, dla szczęśliwych był wesołym towarzyszem” W ścianach bocznych odczytujemy z kolei: „Bogate było Twoje życie w pracę, błogosławione starania.

Obok pochowana jest żona oraz zmarły na gruźlicę najstarszy syn Juliusa Brade - Richard. Z postacią Juliusa Brade związany był jeszcze jeden obiekt górniczy w obecnych granicach administracyjnych Wałbrzycha, który nazwano jego imieniem. Chodzi o unieruchomiony pod koniec XIX wieku szyb Brade (niem. Bradeschacht), który funkcjonował w pobliżu obecnego dworca kolejowego Wałbrzych Miasto. W połowie XIX wieku szyb ten był jednym z czterech punktów koncentracji wydobycia węgla kopalni Fuchs. Nazwiskiem Juliusa Brade nazwano także przylegającą do tego szybu ulicę. Obecnie jest to ul. Kuracyjna.