Wałbrzyszanie odnaleźli klasyk światowego kina

Obraz pt. "Um's tägliche Brot - Hunger in Waldenburg" ("To jest chleb powszedni - Głód w Wałbrzychu)" w reżyserii Phila Jutzi, został nakręcony na przełomie 1928/1929 roku. Film jest niemy i z napisami w języku niemieckim. Trwa około 40 minut i ukazuje życie mieszkańców Wałbrzycha, widziane oczami młodzieńca, który bezskutecznie poszukuje pracy. Miasto pogrążone jest w biedzie po zakończeniu I wojny światowej i zaczyna odczuwać skutki rozpoczynającego się światowego kryzysu. Niedolę wałbrzyszan pogłębia ich wyzysk przez właścicieli kopalń węglowych, którzy płacą głodowe pensje.

Obraz, uznany za dzieło światowej kinematografii, przez długi czas był uznawany za zaginiony lub zniszczony. Wreszcie, po 81 latach, doczeka się swojej wałbrzyskiej premiery. Duża w tym zasługa pracowników Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia w Wałbrzychu oraz członków Niemieckiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Wałbrzychu, którzy pomogli odnaleźć film.

- Nie było to łatwe - mówi Martin Reichert, prezes Niemieckiego Towarzystwa Społeczno--Kulturalnego w Wałbrzychu. - W jednym archiwum mieli tylko informacje o filmie. W innym kopię, która nie nadawała się do użytku. W końcu gdzieś go odnaleziono.

Płyta z filmem została już wysłana pocztą kurierską z Berlina. Najprawdopodobniej dziś dotrze do Wałbrzycha. Za kopię filmu i prawo jego wyświetlania zapłacono 500 euro.
- Premiera filmu, którą zorganizowano 15 marca 1929 roku w Berlinie, zakończyła się skandalem i ingerencją cenzury - wyjaśnia Marcin Kuleszo, pracownik Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia w Wałbrzychu. - Świadczą o tym wycinki prasowe z największych niemieckich gazet oraz korespondencja pomiędzy kołami rządowymi w Berlinie i dyrekcją miejscowych kopalń, którą mamy w naszych archiwach.

Był to jeden z pierwszych filmów, który można uznać za formę reportażu społecznego. Obraz zyskał uznanie wśród komunistów i socjaldemokratów, co nie podobało się władzom republiki weimarskiej. Cenzura uznała film za niebezpieczny i zakazała jego emisji. Przez długie lata sądzono, że kopie filmu zniszczono po dojściu do władzy Adolfa Hitlera. Te przypuszczenia zostały potwierdzone w latach 60. Władze Niemieckiej Republiki Demokratycznej stwierdziły, że nie mają jego kopii.
- W latach 90. zaczęły docierać do nas informacje, że film istnieje i jest wyświetlany na festiwalach - mówi Kazimierz Szewczyk, dyrektor Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia. - Po tylu latach w końcu udało się nam go zdobyć.

Wałbrzyska premiera filmu odbędzie się 2 lipca o godz. 17., w górniczej łaźni łańcuszkowej Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia przy ul. Wysockiego 29. Wstęp na ten niezwykły pokaz jest bezpłatny.

Na tropie filmów

Zachęcone sukcesem odnalezienia filmu pt. "To jest chleb powszedni - Głód w Wałbrzychu", kierownictwo Parku Wielokulturowego Stara Kopalnia planuje sięgnąć do archiwów po kolejne obrazy związane z historią miasta. Na liście życzeń znalazł się film zatytułowany "Sztolnia śmierci 306" z 1929 roku. Poświęcony jest tragicznym warunkom pracy i głodowym pensjom górników pracujących w kopalni księcia Hochberga z Książa. Mieściła się ona na terenie obecnej wałbrzyskiej dzielnicy Biały Kamień. Cenzura nie dopuściła do jego emisji. Podobno jest w którymś z niemieckich archiwów filmowych. Przed wybuchem II wojny światowej kręcono również film fabularny w okolicach Wałbrzycha, między innymi w zamku Grodno w Zagórzu Śląskim. W Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie jest natomiast film z wizyty w Wałbrzychu Adolfa Hitlera, która miała miejsce 22 lipca 1932 roku.

Który z filmów nakręconych w Wałbrzychu lubisz najbardziej? Czekamy na Twoją opinię w internecie