Największe turystyczne atrakcje Wałbrzycha są niedostępne dla turystów? [ZDJĘCIA]

- Ostatni rok był dla Starej Kopalni rekordowy pod względem liczby odwiedzających, których liczba przekroczyła 100 tys., a liczba kupujących bilety na biletowane atrakcje, tutaj liczna wyniosła około 52 tys. - ogłoszono podczas 8. rocznicy otwarcia Starej Kopalni.

Ostatnio instytucja ta cieszyła się rekordowym zainteresowaniem turystów.

To zdaje się dużo, jednak z uwagi na inne możliwości obiektu, które wciąż pozostają niewykorzystane, w tym kontekście można mieć większe marzenia dotyczące ruchu turystycznego na terenie "górniczego Wałbrzycha".

Podczas corocznych "urodzin" Starej Kopalni w Wałbrzychu pytamy jej dyrektora o możliwość rozwoju tego niepowtarzalnego przybytku

. - To są jednak przede wszystkim pieniądze. W zakładzie przeróbki mechanicznej węgla mamy koncepcję uruchomienia tego obiektu w formie trwałej ruiny, ale według szacunków z ubiegłego roku biorąc pod uwagę realia na rynku, ceny materiałów budowlanych, czy wynagrodzenia na pewno te szacunki wymagają aktualizacji. Jest projekt dotyczący zabezpieczenia konstrukcji stalowej sortowni, najbardziej technicznie zdegradowanego, zabezpieczenie tej konstrukcji czyli remont dachu, konstrukcja nośna słupy i fundamenty razem ze stropami kondygnacyjnymi to jest wydatek około 8 mln netto. - wyjaśnia Jan Jędrasik, dyrektor Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu.

Jesienią 2021ogłoszono przetarg - „Adaptacja na cele muzealne zakładu przeróbki mechanicznej węgla w zabytkowym kompleksie dawnej KWK Julia w Wałbrzychu – Muzeum Przemysłu i Techniki Park Wielokulturowy Stara Kopalnia” – etap I, który dotyczył robót budowlanych na terenie budynku Sortowni, jednego z elementów Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla. Celem prac miało być zachowanie od całkowitego zniszczenia obiektu Sortowni wraz z wagą kolejową, które stanowią najbardziej zdegradowane technicznie część Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla (rok budowy 1924).
Przedmiotem zamówienia było wykonanie następujących robót:

• Roboty konstrukcyjne wzmocnienia i zapewnienia stateczności stalowej konstrukcji budynku sortowni w zakresie niezbędnym dla dalszego bezpiecznego funkcjonowania (w tym wzmocnienie fundamentów, wzmocnienie / wymiana słupów / stężenia istniejącej konstrukcji, odciążenie elementów nośnych, itp.),
• roboty konstrukcyjne wzmocnienia i zapewnienia stateczności stalowej konstrukcji budynki wagi kolejowej wraz z łącznikiem – w zakresie niezbędnym dla dalszego jego bezpiecznego funkcjonowania (w tym wzmocnienie fundamentów, wzmocnienie / wymiana słupów / stężenia istniejącej konstrukcji, odciążenie elementów nośnych, itp.),
• wymiana dachów na budynkach sortowni i wagi kolejowej (wraz z odprowadzeniem wód opadowych),
• i uporządkowanie terenu.

- Przetarg ten, jak wyjaśnia Jan Jędrasik: - Nie obejmował pełnego zakresu. Środki w wysokości 4 mln zł, jakie otrzymaliśmy z funduszu dla gmin górskich dotyczyły przygotowania dokumentacji projektowej w pełnym zakresie plus zabezpieczenia stanu technicznego budynku sortowni przed dalszą degradacją - zaznaczał nasz rozmówca.

Przypominamy, że Wałbrzych otrzymał środki z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (RFIL) dla gmin górskich na rewitalizację Parku Sobieskiego i budowę tam wieży widokowej, przebudowę fragmentu ul. Wilczej (dojazd do parkingu za Palmiarnią) oraz właśnie zabezpieczenie niezabezpieczonych obiektów przy Starej Kopalni. Niestety w przypadku tej ostatniej nie udało się wyłonić wykonawcy działań przewidzianych w przetargu za kwotę zabezpieczoną na ten cel.

Na temat Lisiej Sztolni szef Starej Kopalni zaznaczył krótko:

- Tutaj również najbardziej istotne są finanse. Jednak szacunki współczesne dotyczące ewentualnych kosztów uruchomienia tego zabytku postindustrialnego unikalnego na skalę europejską nie są dostępne. Dawno już nie penetrowaliśmy Lisiej Sztolni głównie z tego powodu tego, że jest ona zalana wodą - zaznaczył Jędrasik.

Sztolnię tę uruchomiono 18 września 1794 roku, urobek początkowo wywożono stamtąd na łodziach do liczącego ok. 650 m kw. basenu. Węgiel pozyskiwany pod ziemią transportowano w skrzyniach do chodnika kierunkowego, a łodziami do basenu na powierzchni, gdzie skrzynie były rozładowywane przy użyciu dwuramiennych żurawi. W maju 1854 roku sztolnię osuszono i przygotowano torowisko do transportu konnego ponieważ było duże zapotrzebowanie na surowiec, a system spławny węgla okazał się nieopłacalny. Po osuszeniu wydobycie wzrosło do 480 t/dobę.

Ostatecznie z Lisiej Sztolni jako drogi transportowej zrezygnowano po zgłębieniu w 1867 roku "Julii". Nie była ona sukcesem górniczym, ale już w XIX wieku przyciągała ówczesnych bogatych turystów, jak para Fryderyk Wilhelm III z żoną Fryderyką Luizą. Decydująca szansa na przywrócenie tej roli nie pojawiła się niestety do dziś z uwagi m.in. na przepisy dotyczące tras turystycznych i niebezpieczne zagazowanie obiektu, które kosztowało już życie więcej niż jednego szabrownika...