Największa nekropolia Wałbrzycha przy ul. Żeromskiego powstaje pomiędzy dwiema dzielnicami. Jak wygląda obecnie? Zobaczcie zdjęcia!

Wraz z rozwojem miasta zmienia się też koncepcja miejskich nekropolii. Pierwszy cmentarz wałbrzyski - "Na Piasku" istniał do 1910 roku przy dzisiejszej ul. 1 Maja - Limanowskiego, a pochówki odbywały się tu regularnie do drugiej połowy XIX wieku. Następnie główna miejska nekropolia posadowiona została na styku dzisiejszej ul. Moniuszki - Przemysłowej, gdzie istnieje do dziś jako cmentarz konglomerat zawierający część komunalną, parafialną, polsko-katolicką i żydowską. Dziś miejsce i tu zaczyna się powoli wyczerpywać, a plany stworzenia nowego, wielkiego cmentarza miejskiego powiązane są z rozwojem nekropolii położonej przy ul. Żeromskiego.

Cmentarz przy ul. Żeromskiego był projektowany w okresie międzywojennym, a zachowane do dziś niemieckie płyty nagrobne datowane są na koniec lat 20. i lata 30. XX w. Zachował się projekt tworzonej tu symetrycznej nekropolii podzielonej na aleje prostopadłe i równoległe do nich okalające z piękną, szeroką aleją centralną. Powstałe ostatecznie aleje częściowo pokrywają się z niemieckimi planami. W latach 60. do pochówków wykorzystywano już około jednej trzeciej projektowanej całości. Obecnie wykorzystywanych jest 20 kwater, po zarysie terenu widać, że jest to nadal około jednej trzeciej terenu przewidzianego na powstanie cmentarza.

Na terenie cmentarza zachowały się relikty nie tylko w postaci płyt nagrobnych pomników z okresu międzywojennego, ale też elementy najstarszej infrastruktury cmentarnej, np. kamienne murki. Nekropolia ta z roku na rok się rozrasta.
W ostatnich latach pochowano tu m.in. zasłużonych dla wałbrzyskiego sportu sportowców, górników, znanych i cenionych rzemieślników jak ceniony za swój kunszt mistrz zegarmistrzowski - pan Antoni Rybka - zmarły 19 kwietnia 2019 roku.

Na Żeromskiego swoje miejsce spoczynku znalazł niepokorny wałbrzyski prześmiewca. "Tu spoczywa John Radyjko. Nagrobek ufundowany przez mieszkańców Wałbrzycha oraz wykonawcę kamieniarstwo KEDAR", a na przodzie tablicy symboliczne radio. Tak wygląda nowy nagrobek pana Bogdana znanego w naszym mieście jako Johny Radyjko. Nagrobek opłacili dzięki zrzutce sami wałbrzyszanie. Bogdan Kucharski odszedł 6 grudnia 2017 roku i do końca 2019 roku nie doczekał się choćby skromnego pomnika. W listopadzie 2019 ruszyła zatem zbiórka na ten cel, ustawiono do staraniem Piotra Kwiatkowskiego z RWS Śródmieście w lutym 2020.

Tu znajdziemy też w końcu grobek zasłany kwiatami i maskotkami, za którym stoi smutny modernistyczny anioł. To miejsce spoczynku Bartusia Kwiatkowskiego. Zmarł zakatowany przez konkubenta matki 18 maja 2008 roku. Nie dożył 4 roku życia, nie doczekał normalnego dzieciństwa, miłości od kogokolwiek, ani wsparcia. Zmarł w męczarniach gdy wszyscy wokół udawali, że ich to nie dotyczy. Nikt nie wyraził skruchy podczas opisywanego przez tabloidy procesu. Za kraty trafił jego oprawca, patrząca na powolną agonię dziecka matka i kuratorka. Grób chłopca jak społeczny wyrzut sumienia razi kiczowatymi zabawkami, których dziecko nie miało za życia. I tym, że po nim zginęły kolejne bezbronne ofiary milczenia mam oraz sadystycznych "wujków i tatusiów".

W ostatnich latach cmentarz ten ogrodzono solidnym jednolitym ogrodzeniem.

- Mamy wielkie plany co do tej przyszłej głównej nekropolii w Wałbrzychu, znając jednak realia budżetowe musimy sobie jeszcze z tym dać trochę czasu. Poważnie przygotowujemy się do zmian, bo chcielibyśmy, by ten cmentarz przy ul. Żeromskiego stał się prawdziwą perełką. Na pewno będzie to najpiękniej położony cmentarz w Wałbrzychu. Ze wzgórza cmentarnego jest piękny widok na Szczawno-Zdrój, Biały Kamień i po drugiej stronie również Stary Zdrój, a nawet Piaskową Górę. To jest widok zachwycający, zapierający dech w piersiach - mówi Bohdan Stanek, prezes Miejskiego Zakładu Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Wałbrzychu.

Precyzuje, że zarządca cmentarza planuje przygotowanie nowych alei i kwater jako że cmentarz przy ul. Moniuszki jest już zapełniony i nie pełni już funkcji grzebalnych na potrzeby nowych pochówków. Ten Śródmiejski cmentarz wzbogaca się jedynie o duże grobowce rodzinne, jest też w planach kolumbarium z prawdziwego zdarzenia z pięknym ogrodzeniem. Od ostatniego roku prowadzone są prace dekarskie kolejno w kaplicach - najpierw 2022 - ul. Moniuszki, 2023 - Żeromskiego, w roku kolejnym - ul. Cmentarna.

Ambitne plany dotyczące rozwoju cmentarzy w Wałbrzychu wprowadzane są małymi krokami, najwięcej zmian czeka właśnie cmentarz przy ul. Żeromskiego.

- Plany są ambitne i będą weryfikowane o możliwości budżetowe. Myślę jednak, że w ciągu najbliższych czterech lat cmentarz przy ul. Żeromskiego stanie się Główną Wałbrzyską Nekropolią, z której będziemy wszyscy dumni - zapowiada Stanek i zaznacza, że szczegóły poznamy w najbliższych miesiącach.

Rozmach rodzącej się propozycji rozwoju tego cmentarza pokazał plan zgłoszony do Wałbrzyskiego Budżetu Obywatelskiego 2023, który to zdobył w głosowaniu 5. miejsce i był o włos od zdobycia finansowania.

• Dotyczył on przygotowania terenu z czterema nowymi kwaterami pod pochówki (tradycyjne oraz urnowe), wyposażonymi w pełną infrastrukturę, w niezagospodarowanej dotychczas części cmentarza przy ul. Żeromskiego. Pomysłodawcy projektu proponowali również możliwość zastosowania nowej formy pochówków na tzw. kwaterze leśnej na terenie cmentarza.
• Na nowo przygotowanym terenie proponowano wybudować elementy małej architektury, 200 mb drogi dojazdowej (o nawierzchni asfaltowej) do nowych kwater. Droga ta miała stać się jednocześnie Aleją Zasłużonych oznaczoną ozdobnymi obeliskami kamiennymi.
• Projekt obejmował wybudowanie pieszych alejek,
• wykonanie oświetlenia,
• zbudowanie punktów poboru wody,
• małej architektury (ławki, schody, słupki granitowe z numerem kwatery, obeliski z napisem "Aleja Zasłużonych"),
• a także przygotowanie zbiornika retencyjnego o poj. 85 m3 odprowadzającego wodę z drogi i alejek
• i nowe nasadzenia zieleni.

Wszystko miało kosztować nieco ponad milion złotych.

Jakiej pogody możemy się spodziewać w listopadowe święto?

Jesień przy Pałacu Czettritzów w Wałbrzychu

Bezpieczeństwo na cmentarzach - jak o nie zadbać