Dwie ruiny przy Galerii Victoria w Wałbrzychu? 50 lat temu działał tu kompleks zakładów [ZDJĘCIA ARCHIWALNE]

- Jak byśmy zobaczyli zdjęcia tamtej okolicy z lat 70. XX wieku, to stwierdzilibyśmy, że w miejscu, gdzie pozostały niewielkie ruiny, ciągnął się kompleks kopalni. Zakłady zaczynały się od Placu Grunwaldzkiego, dokładnie od dawnej hali OSiR i istniały aż do stacji paliw przy ul. 1 Maja oraz niemal do dzisiejszej galerii handlowej. To była jedna olbrzymia "kopalnia" - wyjaśnia Zbigniew Jóźwiakowski, dawny górnik Kopalni Węgla Kamiennego "Victoria", pasjonat historii górnictwa i właściciel wielkiej kolekcji pamiątek górniczych oraz regionalnych.

Od elektrowni miejskiej, z której pozostała obecna hala sportowa, ciągnęły się zabudowania przemysłowe przez okolice dzisiejszej ul. Nowy Świat po wspominają stację paliw. Były ze sobą połączone m.in. koleją.
O jej reliktach pisaliśmy wcześniej - zobacz odnośniki poniżej.

Kopalnia Tiefbau, bo o niej mowa, istniała już w XIX wieku. Miała własny tartak, elektrownię oraz szyby kopalniane. Pomiędzy wieżami szybowymi typu Malakow (jakie spotkamy dziś na Starej Kopalni) stały liczne wieże kominowe. Na niewielkiej powierzchni istniał szyb wydobywczy Maria, Jan Henryk i trzeci szyb prawdopodobnie opatrzony jedynie numerem.

- W tym miejscu działały trzy szyby. Po zaprzestaniu wydobycia z nich węgla pełniły one rolę wentylacyjną - wyjaśnia Jóźwiakowski.

Kompleks ten generował duże szkody górnicze w centrum Wałbrzycha, a przysłowiowym gwoździem do jego trumny był kryzys gospodarczy.

- W okresie recesji wielkiego kryzysu lat 30., gdy gospodarka nie potrzebowała już dużej ilości węgla, to Niemcy przestawali w niektórych szybach wypompowywać wodę. Woda wypełniała takie kopalnie i w momencie lepszej koniunktury takie kopalnie można było ponownie uruchomić. Myśmy tak zrobiliśmy w przypadku szybu "Chwalibóg" zalanego przez Niemców, ale uruchomionego po wojnie przez Polaków - tłumaczy ekspert.

Jak odnotowują pasjonaci z portalu polska-org.pl, mimo zakończenia wydobycia Niemcy nie burzyli zabudowań kompleksu, uważali je za cenny zabytek przemysłowy.

- Zabytek klasy "zerowej". Już w latach 30. XX wieku opisywana jako jedna z najlepiej zachowanych "starych kopalń" w regionie. [...] Po 1945 roku nie została uruchomiona, podziemne wyrobiska służyły jako magazyn wody dla pobliskiej kopalni Bolesław Chrobry - czytamy w opisie obiektu.

Ostatecznie po kompleksie nie ma śladu, został wysadzony w powietrze. Pozostały z niego dwie niewielkie ruiny widoczne na zdjęciach. - Po wojnie stały wszystkie zabudowania, dojeżdżały tam pociągi, istniała bocznika kolejowa. Część zakładów działała do lat 60. XX wieku - wspomina Jóźwiakowski. Przykre, ale poprzez dewastację i pospieszne wyburzenie utracono tu europejski zabytek dokumentujący osiągnięcia kultury technicznej XIX wieku.
Jak odnotowują pasjonaci z polska-org.pl, przetrwał jeden element utraconej wałbrzyskiej kopalnianej układanki.

- Stalowa wieża szybowa Jan Henryk została w latach 50-tych przeniesiona do nowo wybudowanej kopalni Piekary (szyb Julian) w Piekarach Śląskich, gdzie służy do dziś. Niestety w listopadzie 2022 roku wieża została zezłomowana.

Tak odszedł ostatni zachowany element.

Jak kompleks kopalni Tiefbau w Wałbrzychu wyglądał zobaczyć możemy już tylko na starych zdjęciach

Kompleks kopalni istniał przy dzisiejszej ul. Skarżyskiej - mapa

Zakamarki wałbrzyskiego Śródmieścia i nie tylko...

Jak kompleks kopalni Tiefbau w Wałbrzychu wyglądał zobaczyć możemy już tylko na starych zdjęciach